نگهداري و تعميرات

مجموعه ای از فعالیتها و عملکردها ميباشد که هر يك با توجه به تعاریف خود، ماموریت عملیاتی نگاهداشت دستگاه ها، ماشین آلات و تجهیزات را دارند، که باعث حفظ  قابلیت عملیاتی آنها مي گردد.

امروزه نگهداری و تعمیرات(نت) یک تجهیز یعنی طرح ریزی و انجام فعالیت هایی برروی تجهیزات که عملکرد مستمر تجهیز برای تولید محصول یا ارائه خدمات با کیفیت را مهیا سازد.

درزبان انگلیسی Maintenance برای نگهداری و تعمیرات (نت) استفاده می شود. مبانی اصلی Maintenance، نگهداری از یک تجهیز می باشد ودر صورت نياز به تعمیرات(Repair) آن پرداخته می شود. در زبان فارسی به صورت مخفف به نگهداری و تعمیرات نت گفته می شود.

انواع سطوح نگهداری و تعمیرات

انواع مختلفی از سطوح نگهداری و تعمیرات وجود دارد که عبارتند از:

• نگهداری و تعمیرات برنامه ریزی شده  (Planned Maintenance)
• نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه  (PM Preventive Maintenance)
• نگهداری و تعمیرات اصلاحی  (CM Corrective Maintenance)
• نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان  (RCM Reliability Centered Maintenance)    
• نگهداری و تعمیرات پیش بینانه (پیشگویانه) (PDM Predictive Maintenance)
• نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر  (TPM Total Productive Maintenanceژاپنی)
• نگهداری و تعمیرات بهره ور (PM Productive Maintenance آمریکایی)
• نگهداری و تعمیرات اضطراری  (EM Emergency Maintenance)
• نگهداري و تعميرات مبتني بر شرايط (CBM)
• نگهداري و تعميرات ناب (Lean Maintenance)
• نگهداري و تعميرات بهره ور فراگیر  ناب (Lean TPM) 
• نگهداري و تعميرات مبتني بر ريسك (RBM)
• نگهداري و تعميرات چابك (Agile Maintenance)
• نگهداري و تعميرات  (Virtual Maintenance)

نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه   PM Preventive Maintenance

اصطلاحا نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM) مجموعه از فعالیت هایی است که برای جلوگیری از وقوع یک خرابی در تجهیزات انجام می گردد. این مجموعه از فعالیت ها، ممکن است تعمیراتی یا نگهداری محور بوده و سبب پیشگیری از وقوع یک خرابی یا حادثه و توقف برنامه ریزی نشده تجهیزات گردند.

 فعالیت های نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه شامل بازرسی ، بازدید ، سرویس ، آچارکشی ، بالانس کردن ، تعویض قطعات ، روانکاری و غیره مي باشد.

نگهداری و تعمیرات پیش بینانه (پیشگویانه) PDM Predictive Maintenance

نگهداری و تعمیرات پيش بينانه كه گاها پیشگویانه نیز گفته می شود، که ترجمه اي حرفه برای عبارت PDM Predictive Maintenance نميباشد. به صورت خلاصه نت پیش بینانه (PDM) فعالیت های مبتنی بر پایش وضعیت تجهیزات می باشد که به مجری، داده های آماری خوبی برای تعیین و پیش بینی احتمال وقوع یک خرابی در تجهیز در آینده را می دهد. بعد از تشخیص وقوع یک خرابی در تجهیز، واحد نت می تواند فعالیت های تعمیراتی پیشگیرانه را بر روی تجهیز در یک زمان برنامه ریزی شده تبیین و اجرا کند.

عمده فعالیت های نگهداری و تعمیرات پیش بینانه بروی پایش وضعیت CM Condition Monitoring متمرکز است. تکنیک های آنالیز روغن Oil Analysis ، ترموگرافی ، ارتعاش سنجی ، صداسنجی ، ضخامت سنجی و تحلیل جریان الکتریکی ماشین مجموعه ای از متداول ترین فعالیت های پایش وضعیت در حوزه نت پیش بینانه ميباشد.

نگهداری و تعمیرات اصلاحی  (CM Corrective Maintenance)

هنگام خرابي يك تجهيز، چند نوع اقدام باید روی آن انجام گیرد که این اقدامات مفاهیم مختلفی را دنبال می کنند:

1. مهم است که این خرابی به دیگر تجهیزات یا قطعات آن دستگاه تسری پیدا نکند و لذا باید اقداماتی را تعریف و طرح ریزی کرده باشید که جلو تسری یک خرابی به دیگر تجهیزات را گرفته شود. این اقدامات را اقدامات محدود کننده یا موردی فوری می گویند که گاها می تواند خیلی ساده و سریع باشد، مثل خاموش کردن دستگاه یا ممكن است يا ممكن است اقدامات از نوع جامع باشد مثل خرابی یک دستگاه در صنعت پتروشیمی که باید بر روي خوراک ورودی و خروجی، تنظیمات متعددي انجام گيرد و شیرها و تجهیزات دیگری آمادگی لازم برای توقف تجهیز را مهیا سازند.
2. اقدام بعدی این است که تجهیز را به حالت آماده بکاری قبلی برگردانده شود. این اقدام را اصلاح می گویند.در اين حالت قطعات معیوب تعویض و دستگاه تعمیر می شود و ایرادات رفع و دستگاه آماده بکار است و تحویل تولید می گردد.
3. بعد از دو اقدام فوق باید به تجزیه و تحلیل علت ریشه ای وقوع این خرابی در دستگاه پرداخته شود. که مبحث تجزیه و تحلیل علل ریشه ای خرابی تجهیزات RCFA طرح موضوع می شود. برای شناسایی و جلوگیری از وقوع مجدد این خرابی در دستگاه باید بررسی کنید که چرا و چه عواملي باعث شدند که این تجهیز عملکرد لازم را مهیا نساخته و خراب شود. خروجی این تحلیل شامل مجموعه اقداماتی است که به آنها اقدامات اصلاحی می گویند. لذا به کلیه فعالیت های نگهداری و تعمیراتی که برروی کنترل، شناسایی و جلوگیری از وقوع علل ریشه ای خرابی انجام می شود، اقدام اصلاحی است.
4. اقدامات اصلاحی یا همان نگهداری و تعمیرات اصلاحی باید خواصی داشته باشد. اول اینکه وقتی این اقدامات را روی تجهیز انجام می دهید باعث شود دیگر وقوع خرابی روی تجهیز تکرار نشود و دوم بروی کلیه خانواده گروه تجهیزات موجود در سازمان اقدامات اصلاحی تعمیم داده شود.

نگهداری و تعمیرات اضطراری  (EM Emergency Maintenance)

هنگاميكه خرابي یک تجهیز باعث توقف تولید و عدم ارائه عملکرد مورد انتظار ما از دستگاه مي گردد،بايستي در كوتاهترين زمان ممكن  نسبت به رفع خرابی و شروع مجدد تولید یا كار دستگاه اقدام شود.به منظور نيل به اين هدف مجموعه ای از فعالیت های ذکر شده در نگهداری و تعمیرات اصلاحی، باید صورت پذيرد که مهم ترین آنها اقدامات محدود کننده از تسری خرابی به دیگر تجهیزات، قطعات و .... و اصلاح دستگاه و برگردان آن به شرایط عملکردی مورد انتظار ميباشد.

تفاوت سیستم‎ های مدیریت نگهداری و تعمیرات نرم افزارهای CMMS و EAM اساساً درمقیاس آن‌هاست. انتخاب یکی از این دو معمولاً به استراتژی و دیدگاه هر سازمان برای مدیریت دارایی‌ها بستگی دارد. اگر شرکت شما شامل کارخانه‌های متعدد در مناطق و کشورهای متفاوت است، به برنامه‌های پیچیده تر و سطح‌بالاتر از CMMS نیاز دارید. البته در این سطح، CMMS های پیشرفته می‌توانند با دیگر نرم‌افزارهای کسب‌وکار (مانند مدیریت مالی، منابع انسانی، تدارکات، امنیت، برنامه‌ریزی مواد و قطعات و هزینۀ پروژه) به‌خوبی یکپارچه شوند تا راهکار جامعی برای اطلاعات کسب‌وکار فراهم کنند ولی معمولاً EAM (تا حدی) و ERP ها این نیازها را در یک سیستم واحد برآورده می کنند.

يكي از بهترين و موثرترين نرم افزارهاي ERP در حوزه نگهداري و تعميرات  (CMMS)و مديريت يكپارچه دارايي (EAM)، نرم افزار IFS مي باشد كه ارتباط بسيار درستي بين اين دو حوزه برقرار نموده است.

ماژول هاي نرم افزار IFS در فرآيند نگهداري و تعميرات

• مديريت تجهيزات
• مديريت تجهيزات خطي
• سفارش كار نت
• مديريت زمانبندي و منابع
• نگهداري و تعميرات پيشگيرانه
• مديريت اطلاعات ناوگان
• تعميرات اساسي پيچيده تجهيزات
• مديريت قراردادهاي برون سپاري نت
• مديريت اثربخشي كلي تجهيزات

 ماژول هاي ارائه شده بخشي از سيستم مديريت دارايي سازماني (EAM) مي باشد كه سازمان مي تواند با به كارگيري آن تغييرات اتفاق افتاده در اطراف خود را سريعا پيش بيني و سازگار با سيستم و محيط خود نمايد كه در حال حاضر هر سازماني به اين راه حل  نياز دارد تا بتواند هر روزه توسعه و بهبود خود را در اولويت قرار دهد.